یادبود شایسته از یک قیام شکوهمند
- رده: مقالات
- نویسنده: شریفه
- منتشر شده در شنبه، 10 جوزا 1393
چند روز قبل تصاویری از اهدای «جایزه جهانی گوانگجو» را دیدم که امسال برای «مادران خاوران» از ایران و عادل رحمان خان (فعال حقوق بشر بنگلادیشی) داده شده‌است. بی‌درنگ به یادم آمد که از افغانستان این جایزه در سال ۲۰۰۶ به ملالی جویا اهدا شده بود.
«بنیاد یادبود ۱۸ می» در کوریای جنوبی خاطره ۱۶۵ کشته‌ای را زنده نگه‌می‌دارد که در قیام شکوهمند می ۱۹۸۰ جان باختند. این قیام ضد استبدادی از صفحات درخشان مبارزات مردم کوریا می‌باشد.
در ١٩٧٩ کودتاهی تحت رهبری چون دو هوان که از جانب دولت امریکا حمایت می‌شد به وقوع پیوست و دولت نظامی اعلام گردید. با گسیل ارتش به شهر گوانگجو، خیزش‌های وسیع مردمی علیه دیکتاتوری آغاز و طی چند هفته به اوج خود رسید. مردم با حمله بر مراکز ارتش و پلیس سلاح به‌دست گرفته علیه دولت خودکامه به پا ایستادند. محصلان و معلمان تظاهرات سراسری را رهبری نموده و چندین اتحادیه را بنیان نهادند که پایان دادن به دیکتاتوری حکومت نظامی، حداقل دستمزد و آزادی مطبوعات از خواست‌های اساسی شان به‌شمار می‌رفت. اما دولت اقدامات سختی را در پیش گرفت و جهت سرکوب معترضان نیروی نظامی فرستاد؛ دروازه‌های نهادهای تعلیمی را بست؛ تمامی فعالیت‌های سیاسی را قدغن نمود و فعالان زیادی را به زندان افکند.
سرکوب وحشیانه معترضان توسط نیروهای نظامی دولت کوتاه
طی دو روز، هزاران تن به تظاهرات ۱۸ می ۱۹۸۰ که توسط ۲۰۰ محصل آغاز شده بود، پیوستند. دسته‌ای موسوم به «رانندگان دموکراسی» مقر دولت محلی را با وسایط نقلیه شان محاصره نمودند. هرقدر سرکوب شدیدتر می‌شد و میزان مجروحان و کشته‌شدگان بالا می‌رفت، تعداد بیشتری از زنان و مردان به صف معترضان می‌پیوستند. با انتشار خبر قتل‌عام در گوانگجو موجی از خیزش‌ها سراسر کشور را دربرگرفت.
گوشه‌ای از مبارزات مردم گوانگجو که در می ١٩٨٠ به قیام مسلحانه بدل گشت.
بالاخره با آن که گوانگجو برای یکی دو روز «آزاد» به‌شمار می‌رفت و تحت رهبری کمیته‌ی شهروندان و محصلان بود اما به تاریخ ۲۷ می با حمله نیروهای ارتش، قیام به کلی شکست خورد. بهر حال این قیام تاثیر عمیقی بر سیاست و تاریخ کوریای جنوبی به‌جا گذاشت. سرکوب وحشیانه این خیزش، راه را برای جنبش‌های وسیع‌تری در سال‌های بعدی و رسیدن به دموکراسی و رهایی باز نمود.
دولت حاکم چون دو هوان این قیام را محکوم نموده، آن را شورش کمونیست‌ها خواند. اما مردم کوریا هرگز خون هموطنان شان را که توسط جنایت‌کاران برسراقتدار به زمین ریخته شده بود، فراموش نکردند و محاکمه عاملان آن را تنها راهی برای جلوگیری از یک چنین فجایع در آینده می‌دانستند. در نتیجه فشارهای عامه، بالاخره در سال ۱۹۸۸ مجلس شورای ملی با برگزاری جلسه علنی رسیدگی به محاکمه، این روز را رسما «قیام گوانگجو» نامید. در سال ۱۹۹۵ در پی درخواست‌های مکرر مردم، شورای ملی قانونی را به تصویب رسانید که بر اساس آن سران کودتا و سرکوب باید محاکمه می‌شدند. و بالاخره مبارزات پیگیر و دادخواهانه مردم به کرسی نشست و بسیاری از عاملان از جمله چون دو هوان به‌خاطر جنایات شان محاکمه و به اعدام و یا حبس ابد محکوم گردیدند.
ملالی جویا در حال گذاشتن اکلیل گل در پای بنای یادبود در آرامگاه ملی قربانیان گوانگجو
فعلا از ۱۸ می به‌مثابه روز آغاز جنبش و نماد از دموکراسی‌طلبی مردم کوریای جنوبی، هر ساله توسط «بنیاد یادبود ۱۸ می» تجلیل به عمل می‌آید. در کنار اعمار بنای یادبود، قبرستان قربانیان، موزیم، انتشار مجموعه‌هایی از تصاویر و اسناد قیام و غیره، این بنیاد «جایزه گوانگجو برای حقوق بشر» را همه‌ساله به سازمان‌ها و فعالان سیاسی‌ای اعطا می‌نماید که در راه حقوق بشر، دموکراسی و صلح تلاش نموده، برای رسیدن به این خواست‌های ستم‌ستیزانه شان خطراتی را به جان خریده‌اند. این جایزه از معدود جوایزی است که نه از طرف دول قدرتمند و یا نهادهای بزرگ بلکه توسط بنیاد مستقل و مردمی اهدا می‌گردد.
با تقدیم این جایزه به زنان و مردان باشهامت نظیر ملالی جویا و ده‌ها شخصیت و سازمان مبارز دیگر در گذشته و این بار به «مادران خاوران»، بنیاد ۱۸می ثابت نمود که در کنار آزادی‌خواهان ملت‌های فقیر و دربند ایستاده و از تلاش و پیکار آنان برای دموکراسی و عدالت حمایت می‌نمایند.
«مادران خاوران» در سوگ دلبندان شان نشسته‌اند.
«مادران خاوران» جمعی از زنان مبارز و نترس ایران اند که فرزندان شان توسط رژیم خون‌خوار آخوندی به قتل رسیده‌اند، اما این مادران با قبول سختی‌ها با شیوه‌های گوناگون به عدالت‌خواهی ادامه داده، رژیم پلید را زبون ساخته اند. بدون شک «مادران خاوران» به‌مثابه جمعی از مادران رشیدی که از سال‌ها بدینسو چشم به‌راه محاکمه قاتلان فرزندان شان اند، مستحق چنین ارج‌گذاری اند. در اطلاعیه جایزه حقوق بشر گوانگجو چنین آمده است:
جایزه سال ٢٠١٤ به «مادران خاوران» و عادل رحمان خان اعطا گردید. (عکس از: سایت بی‌بی‌سی فارسی)
«مادران خاوران گروه تاریخی از زنان مدافع حقوق بشر ایران است که از ۲۶ سال در پی شناسایی و نیز خواستار اقدامات مناسب قانونی علیه آنانی اند که عامل نقض حقوق بشر بوده‌اند اما پاسخگو به آن نه. این سازمان به یاد آنانی که به‌صورت مخفیانه توسط مقامات قضایی جمهوری اسلامی در سال‌های ۱۹۸۰ اعدام شده‌اند و مخصوصا اعدام‌های وسیع سال‌های ۱۹۸۸ در گورستان خاوران بنیان گذاشته شد. مادران خاوران همواره جهت "تحقیق حقایق" و به سزا رسانیدن افراد مسوول در صدها مورد از دستگیری، اعدام و دفن مخفیانه آنان در مناطق متروک شرق تهران، بر مقامات جمهوری اسلامی فشار وارد نموده‌اند. درحالی‌که مقامات جمهوری اسلامی این اعدام‌ها را رد می‌نماید و دست به توهین، ضرب و شتم و دستگیری و آزار آنان زدند، [مادران خاوران] قویا به تلاش‌های شان برای گرفتن پاسخ ادامه داده‌اند.
کمیته عمیقا امیدوار است تا قربانی و شجاعت برندگان امسال جایزه گوانگجو آقای عادل رحمان و مادران خاوران، مشعل راهی باشد برای آن کشورها و شخصیت‌هایی که از نبود آزادی و نقض حقوق بشر رنج می‌برند.»
روزی فرا خواهد رسید که ملت درددیده افغانستان که انواع طعم رنج حاکمیت ارتجاع و اشغال را چشیده‌‌اند، همانند ملل سایر کشورها بار دگر برای تحقق آزادی و دموکراسی به پا خاسته و بدین وسیله یاد جان‌باختگان قیام‌هایی چون بالاحصار، ۲۴ حوت هرات، چنداول کابل و هزاران هزار قربانی‌ای را زنده نگهدارند که در راه استقلال و آزادی خون پاک شان را نثار کردند. باید از مردم کوریای جنوبی آموخت که نگذاشتند خون شهیدان شان به هدر رود بلکه آن را پرچم برافراشته مبارزات آتی شان برای دموکراسی و علیه دیکتاوری ساختند.
تصاویر تمامی قربانیان با اسناد و مدارک قیام در موزیم یابود به نمایش گذاشته شده‌اند.
