آرونداتی روی، روشنفکر مبارز و پیشرو
- رده: هنر و ادبیات
- نویسنده: شکور
- منتشر شده در یکشنبه، 25 حوت 1392
در افغانستان راجع به آرونداتی روی کم شنیده و یا گفته شده ولی در جهان او را یکی از چهره‌های پرآوازه ضدجنگ افغانستان و عراق می‌شناسند که منسجم‌ترین فعالیت‌ها را در سطح جهان سازماندهی کرده و مقالات بسیاری در رابطه نوشته است. او برخلاف اکثر روشنفکران غرب و نویسندگان غرب‌زده شرق که در اولین روزهای بعد از سقوط رژیم قرون‌وسطایی طالبان و اشغال افغانستان، آن را پیشرفتی برای رهایی زنان افغان و آمدن آزادی و دموکراسی در کشور ما می‌خواندند، صدا مخالفتش را بلند کرد. او به رسم اعتراض جایزه معتبر «بوکر» را، که دریافت آن آرزوی هر نویسنده است، پس داد و در نامه سرگشاده‌ای اعلام کرد که هرگز جایزه‌ی دولتی را که کشورهای مظلوم را تحت اشغال خود درمی‌آورد، نمی‌پذیرد. هالیود را نیز به همین علت دست خالی برگرداند وقتی می‌خواست از رمان مشهورش «خدای چیزهای کوچک» فلمی بسازند.
شناخت از روشنفکران ستم‌ستیز و متعهد، مهم و حیاتی است زیرا در کشور خود با لشکری از روشنفکران و عناصر اخته و عاری از شرف و تعهد اجتماعی روبرویم که استعداد، قلم و فکر شان را در خدمت بنیادگرایان، اشغالگران و دولت پوشالی قرار داده‌اند. این روشنفکران پشت‌کرده به مردم، با استفاده از فراوان چینل‌های دروغ‌پراکنی‌ای که در اختیار دارند، طوری تحلیل ارایه می‌دارند که گویی جهان امروز عصر خودفروشی و تعظیم به قدرت‌های بزرگ بوده مبارزه برای استقلال، آزادی، عدالت و... مقوله‌های عصر کهن به شمار می‌روند. اما این عناصر، وجدان‌باختگی و تعظیم خود به دالر و مقام را زیر کلمات و استدلال‌های پوچ پنهان می‌دارند. اینان نمی‌خواهند مردم ما بدانند که همین اکنون در هر گوشه جهان چهره‌ها و جنبش‌های ضداستعماری قدعلم کرده‌اند که با جانفشانی و ایستادگی در برابر قدرت‌های بزرگ و دولت‌های خادم شان رزمیده پرچم آزادی، دموکراسی و عدالت را به دوش می‌کشند. از این رو معرفی مبارزان ثابت‌قدم و پیشرو برای آگاهی و بیداری مردم ما اثرگذار خواهد بود.
آرونداتی روی (راست) را می‌توان در کنار آمی گودمن (وسط) و نوام چامسکی (چپ) از جمله تحلیل‌گران پیشرو و باوجدان جهان نامید که همیشه علیه سیاست‌های اشغالگرانه دولت امریکا و متحدانش زبان گشوده و جنایات این دولت‌ها را افشا کرده‌اند.
سوزانا آرونداتی روی (Arundhati Roy) معروف‌ترین رمان‌نویس و اندیشمند مترقی اهل هند است. او با رمان «خدای چیزهای کوچک» شهرت جهانی یافت و به جایزه معتبر «بوكر» در ۱۹۹۷ نایل گردید. این رمان، در واقع بازتابی از زندگی خود اوست شکاف‌های عمیق طبقاتی و فرهنگ استعمارزده هند را به تصویر می‌کشد که چطور با گذشت ٥٠ سال از استقلال هند، مردم هنوز به برتری فرهنگ و نژاد انگلیس‌ها باور دارند و نمی‌توانند تصور کنند که انگلیس‌ها هم منحرف باشند. آرونداتی ٥٢ ساله، نوشته‌های متفاوتی با مضمون سیاسی و افشاگرانه داشته و به‌خاطر لحن منتقدانه و رک و صریح‌اش علیه ظلم و ستم و بی‌عدالتی‌ها در قطار نویسندگان رزمنده دنیای امروز قرار دارد. دو كتاب «هزینه زندگی» و «سیاست قدرت» مجموعه مقالات آرونداتی روی در رابطه با فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی او اند. آرونداتی روی برنده جایزه «آزادی» فرهنگی بنیاد لانان (٢٠٠٢)، جایزه «صلح سیدنی» (٢٠٠٤)، جایزه «نورمن میلر» (٢٠١١) و چندین جایزه معتبر دیگر می‌باشد.
آرونداتی روی چندین هفته را در کنار چریک‌های مائویست هند سپری نمود و کتاب «گشت‌وگذار با رفقا» را نوشت که در آن از تبلیغات دروغین دولت هند علیه این «جنبش گرسنگان» پرده برداشته است.
آرونداتی صدای صدها میلیون مردم بی‌صدا و مظلوم هند است. این نویسنده و سخنور شهیر جهان، قلم و زبانش را سلاح ساخته علیه سیاست‌های ظالمانه دولت و ثروتمندان کشوری به کار می‌برد که به‌طور مسخره «بزرگ‌ترین دموکراسی دنیا» نام گرفته اما بدترین نوع استثمار و بردگی برای بیش از ٩٥ فیصد نفوسش آن را به بزرگ‌ترین اردوگاه کار اجباری جهان مبدل ساخته‌است. او برضد بنیادگرایی هندوییزم و به دفاع از حقوق برابری «کاست نجس‌ها» برخاست که فعالیت‌های خستگی‌ناپذیر و شجاعانه‌اش موجب محاکمه جنجالی وی در ستره محکمه هند شد.
آرونداتی در ٢٠٠٦ برنده جایزه معتبر ادبیات هند به نام «جایزه اکادمی ساهیتا» اعلام گردید اما از دریافت آن ابا ورزیده، گفت: «جايزه را رد می‌کنم تا اعتراضم به ثبت برسد.» اعتراض او علیه نظام سرمایه‌داری در هند و ساخت و پاخت‌های دولت این کشور با شرکت‌های بزرگ امریکایی بود که پیامدهای ناگواری برای طبقات ستمکش هند به همراه داشته‌است. او وضعیت اسفبار کارگران صنعتی و برخورد وحشیانه پولیس با آنان، گسترش ميليتاريزم و ليبراليزه‌کردن اقتصاد و فجایعی را که مردم فقیر در هند را به‌سوی بربادی بیشتر سوق می‌دهند در نوشته‌ها، سخنرانی‌ها و سایر فعالیت‌هایش بدون ملاحظه و سازشکاری افشا و محکوم کرده‌است. او برنامه‌های عمده دولت هند برای ساختن سدها و برنامه اتمی را مورد انتقاد شدید قرار می‌دهد. در سال ٢٠٠٢ او را به‌خاطر راه‌اندازی تظاهرات چندهزاری علیه برنامه هسته‌ای نارمادا در گجرات زندانی ساختند. آرونداتی مخالف حضور نظامی هند در کشمیر، مانی‌پور و ناگال‌لند است و از معدود کسانی در هند است که از استقلال کشمیر صحبت می‌کند. سخنرانی جنجالی او در سال ٢٠١٢ درباره جدایی کشمیر از هند، باعث واکنش‌های تند رهبران احزاب مرتجع «کنگره ملی» و «حزب مردم هند» (BJP) گردید.
در پس زرق و برق و پیشرفت‌های ظاهری هندوستان، جنبش‌های مقاومت گرسنگان این کشور سربرآورده، علیه نابرابری‌ها و ظلم و استثمار حتا دست به مبارزه مسلحانه می‌زنند. شکاف فاحش در توزیع ثروت بین اقلیت کوچک سرمایه‌دار و اکثریت عظیم مردم فقیر، خیزش‌های متعددی را در مناطق مختلف هند شعله‌ور ساخته‌است. در این کشور ٧٠ فیصد نفوس (٨٤١ میلیون نفر) کمتر از ٢ دالر در روز عاید دارند، درحالی‌که تعداد میلیونرهای هندی بیشتر از دیگر کشورهاست. آرونداتی روی به‌دور از هر نوع تهدید رابطه نزدیک با این جنبش‌ها داشته‌است. او به سراغ چریک‌های مائویست در اعماق جنگلات چاتیسگر رفت و سه هفته را با آنان که نصف شان دختر هستند، گذراند. درحالی‌که دولت هند تبلیغات وسیع را علیه این چریک‌ها راه انداخته، روی به مناطق آزادشده آنان رفته کتاب آگاهی‌بخشی تحت عنوان «گشت‌وگذار با رفقا» را نوشت که انعکاس وسیع در رسانه‌های مترقی جهان یافت. چریک‌هایی که در هند «نکسالی‌ها» نامیده می‌شوند در ١٨٠ ولسوالی هند که تقریبا ٤٠ فیصد خاک این کشور را تشکیل می‌دهد، فعال هستند و ٦٠ ولسوالی را در کنترول خود دارند. دولت هند مائویست‌ها را «بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت ملی کشور» می‌داند اما با داشتن پیشرفته‌ترین سلاح‌های جهان در شکستن مقاومت آنان ناتوان است.
مبارزه و کار آگاه‌گرانه و روشنگر دیگر آرونداتی در برابر سلطه انجوها است. طاعون انجوها که امروز اکثریت کشورهای جهان سوم را به دامش فرو برده، مقاومت جنبش‌های توده‌ای و ضدامپریالیستی را تهديد می‌کند. به باور آرونداتی انجوها تفکر اجتماعی را تغییر می‌دهند و بُرندگی تیغه مقاومت سیاسی را کند می‌سازند. او نقش منفی انجوها را در یک سخنرانی مشهورش به تاریخ ١٦ اگست ٢٠٠٤ چنین ارزیابی می‌کند:
«چرا موسسات بین‌المللی به انجوها بودجه می‌دهند؟ آیا این از نوع خیرخواهی مدل قدیمی میسیونرهای مذهبی (مبلغین مذهبی) است؟ قضیه کمی فراتر از این است.... سهم واقعی انجوها خاموش‌ساختن خشم سیاسی مردم است. آنچه را که مردم براساس حق شان باید داشته باشند انجوها به‌صورت خیرات و کمک می‌دهند.... انجوییزه‌کردن سیاست خطری است که مقاومت را به یک شغل بانزاکت و معقول و با حقوق ماهیانه، از ساعت نه صبح تا پنج بعد از ظهر، تبدیل می‌کند. و گاه و بیگاه مزایایی هم اضافه می‌شود. مقاومت واقعی اما عواقب واقعی دارد و از حقوق ماهیانه هم خبری نیست.
در ۱۵ نومبر ۲۰۱۱، آرونداتی روی طی مصاحبه‌ای با «موکراسی نو» در جواب به سوالی که کارکرد اوباما را چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: «اعمال اوباما به دزد روز می‌ماند، کاری را که بوش در شب می‌کرد.»
انجوها با بودجه‌ای که دارند قادر اند مردمی را که می‌توانند تبدیل به فعالین جنبش‌های مقاومت شوند به استخدام خود درآورند. این مردم احساس می‌کنند که خدمت ضروری و بدیعی انجام می‌دهند (و در کنار آن درآمدی هم دارند). درحالی‌که مقاومت سیاسی واقعی به هیچ‌وجه چنین میان‌برهائی ندارد.»
نقش فعال آرونداتی در جنبش‌های ضدجنگ و ضدجهانی‌سازی، او را به یکی از چهره‌های برجسته مدافع عدالت و مخالف و منتقد سرسخت امپریالیزم در سطح جهان تبدیل کرده‌است. او به حمایت از «جنبش اشغال وال استریت» شتافت و نظرش را چنین بیان کرد: «حرف ما این است؛ وال استریت را اشغال کنید، نه عراق و افغانستان و فلسطین را. غربی‌ها دموکراسی را به کارگاه برده‌اند!». در یک گردهمایی ضد اجلاس سران کشورهای سرمایه‌داری، «گروه ٨»، آرونداتی که در صف اول قرار داشت، جهانی‌سازی را تلاش کشورهای امپریالیستی برای غارت کشورهای جهان سوم دانسته، گفت:
«جهانی‌شدن اقتصادی فاصله بين تصميم‌گيران و آن‌هايی که نتايج تصميمات را متحمل می‌شوند، زياد کرده‌است. البته اجلاس‌هايی مثل همايش اجتماعی جهانی، به جنبش‌های مقاومت محلی کشورهای فقير امکان می‌دهد تا با همرزمان شان در کشورهای غنی نزديک شوند.»
آرونداتی موفقیتش را در کسب جوایز که متاسفانه امروز در ادبيات جهان بازار گشته، نمی‌داند بلکه به گفته خودش «بُرندگی تیغه سیاسی» یگانه معیار موفقیت محسوب می‌شود. به راستی فاصله بین او و روشنفکران سازش‌کار افغان همانند دیوار چین است. کشوری که بیش از ٣٠ سال در آتش خیانت و جنایت می‌سوزد، روشنفکرانش در بازار مکاره‌ی رسانه‌ها بر خود القاب بلندبالای «متخصص»، «کارشناس» و «آگاه» می‌گذارند، اما وجدان شان خفته است که از دردهای واقعی مردم و علیه حاکمان مافیایی و فاسد و نوکر بیگانگان سخن گویند.
هر روشنفکر آگاه و متعهد باید از نمونه آرونداتی روی الهام گرفته به جنگ بی‌عدالتی‌ها رود.
کتاب «خدای چیزهای کوچک» را از اینجا داونلود کنید.
در ۱۷ نومبر ۲۰۱۱، آرونداتی روی در نشریه «گاردین» نوشت: «جهانیان باید در مقابل "جنبش اشغال وال ستریت" سر تعظیم فرو آورند چرا که آنان علیه بی‌عدالتی به پا برخاسته و در قلب امپراتور مبارزه می‌کنند.»
