فلم «گمشده»، نقش پنهان امریکا در کودتا و قتل‌عام‌های شیلی

فلم «گمشده»

امسال مصادف بود با چهلمین سال کودتای نظامی شیلی که در ١١ سپتمبر ١٩٧٣ به وقوع پیوست و دولت منتخب و مردمی سلوادور آلنده توسط دیکتاتور شریر، جنرال اگوستو پینوشه، به کمک دولت امریکا سرنگون گردید. تحت سرپرستی مستقیم سی.آی.ای سه دهه تمام جو فاشیزم و کشتار بر شیلی چیره گشت، هزاران تن بازداشت و سربه نیست شدند و بیش از دوصدهزار تن مجبور به فرار از کشور گردیدند.

در میان این کشته شدگان دو خبرنگار امریکایی، چارلز هارمن (Charles Horman) ٣١ ساله و فرانک تروجی (Frank Teruggi) ٢٤ ساله نیز شامل بودند. چارلز هارمن خبرنگار و مستندساز امریکایی در شیلی زندگی میکرد و برای چندین روزنامه پیشرو و مترقی مینوشت. در ١٧ سپتامبر ١٩٧٣، شش روز پس از کودتای نظامی، هارمن از خانه اش دستگیر و پس از انتقال به «استدیوم ملی شیلی» -جایی که ٤٠٠٠٠ تن زندانی سیاسی به شمول آوازخوان و ترانه‌ساز شهیر این کشور ویکتور خارا نگهداری میشدند- ناپدید گردید.

کوستاگاوراس (Costa-Gavras) فلمساز نام‌آور فرانسوی یونانی تبار در سال ١٩٨٢ داستان چارلز هارمن را در فلم مشهور و جنجال‌بر‌انگیز «گمشده» (Missing) به تصویر کشید. فلم مذکور که بر اساس داستان واقعی از توماس هاوزر به نام «اعدام چارلز هارمن: قربانی امریکایی» و اظهارات مستقیم همسر و پدر این خبرنگار که در جریان جستجوی دلبند شان به جنایات بیشتر دولت نظامی پی میبرند، ساخته شده است. فلم «گمشده» برای چهار جایزه اسکار نامزد شده بود که یکی را از آن خود کرد و در ضمن جایزه بهترین بازیگر مرد را از جشنواره فلم کن دریافت نمود.

کوستا گاوراس
کوستا گاوراس فلمساز نام آور فرانسوی یونانی تبار که بخاطر فلم های سیاسی بر اساس رویدادهای واقعی شهرت جهانی دارد.

کوستا گاوراس با فلم‌های سیاسی بر اساس رویداد های واقعی شهرت جهانی کسب نموده است. «زد» (١٩٦٩)، «حکومت نظامی» (١٩٧٣)، «بخش ویژه» (١٩٧٥)، «جعبه موسیقی» (١٩٨٩)، «آمین» (٢٠٠٢) و غیره فلم‌هایی از این فلمساز اند که هر کدام در جهان سیاست غوغا برپا کرده‌است. او بر این باور است که «تمام فلمها سیاسی میباشند، حتا فلمهایی که ادعای غیرسیاسی بودن را میکنند.»

«گمشده» که با روشنی دست پنهان امریکا در کودتای نظامی شیلی و قتل هارمن را نشان می‌دهد، با واکنش شدید دولت امریکا مواجه شد. وزارت خارجه این کشور با نشر اعلامیه‌ای دست داشتن دولت را تکذیب کرده و به دنبال آن دوسیه‌ای علیه فلمساز ساخته شد و در نتیجه این فلم و کتاب توماس هاوزر هر دو تا سال ٢٠٠٦ ممنوع بود.

فلم «گمشده» با انعکاس صحنه‌ای از بازی فوتبال کودکان، در شیشه موتر حامل چارلز هارمن آغاز میشود و ناگهان دو تانک نظامی تمام اوضاع را برهم زده و کودکان هراسان به هر سو پراکنده می‌شوند. در حقیقت فلمساز خواسته به شکل نمادین نشان دهد که کودتای نظامی در شیلی وضعیت مردم را دگرگون ساخت. چارلز با دوستش از شهر تفریحی «بینیا دیل مار» در نزدیک بندر «بیلپرایسو» در موتر «ری‌ایی. دیویس» به سمت سنتیاگو پایتخت شیلی میآیند، شهری که مرکز اصلی توطئه گران امریکایی و شیلیایی برای براندازی دولت دموکراتیک سلوادور آلنده بوده است. پس از رسیدن به پایتخت، اوضاع شهر وخیم است و نظام ترانسپورتی و مخابراتی شهر کاملاً قطع می‌باشد. پس از ساعت ٥ عصر، قیود شبگردی اعلان و اگر رهگذری در جادهها دیده شود، سربازان بلادرنگ او را تیرباران میکنند. اما در بالکن هوتل پنج ستاره وضعیت از قرار دیگر است: پولداران که از محفلهای شبنشینی شان لذت می‌برند، با دیدن سربازان به وجد آمده و به شور و هلهله می‌پردازند.

چارلز هارمن
چارلز هارمن خبرنگار و مستندساز امریکایی که در همدستی امریکا با پینوشه در شیلی کشته شد

فردای آن روز، چارلز حین گردش در شهر اجساد بیشماری را می‌بیند؛ عساکر در هر جا مستقر اند و با مشاهده هر فرد مشکوک بر او شلیک میکنند؛ افراد غیرنظامی با دستها و چشمان بسته در موترهای نظامی به جاهای نامعلوم برده می‌شوند.

پس از چند روز، خانم چارلز هارمن (که بنابر مسایل قانونی در فلم به بیت هارمن تغییر کرده است) چون قبل از قیود شبگردی نتوانسته به خانه برسد یک شب را در کنار دیواری سپری می‌کند. وقتی صبح به خانه برمیگردد، دیگر خبری از هارمن نیست و تمام وسایل خانه زیر و رو شده‌اند. بیت به جستجوی شوهرش به هر در رجوع میکند و پدر این خبرنگار، اید هارمن، که سرمایه گذار کوچک در امریکاست، به کمک عروسش میشتابد.

فرانک تروجی
فرانک تروجی محصل و ژورنالیست امریکایی که در کودتای پینوشه ناپدید شد

پدر هارمن در ابتدا بسیار خوشبین به نظر میرسد و همیشه با عروسش در نزاع است که چرا او همه چیز را سیاه نگریسته و معتقد است که پسرش بنابر نظرات رادیکال و انقلابی‌اش ناپدید شده‌ است. وی به دولت خویش باورمند است ولی باوجود ملاقاتهای مکرر مقامات بلندپایه امریکایی در شیلی، نتیجه ای به دست نمیآرد. اید و عروسش برای دستیابی به سرنخی از چارلز ناپدید شده به هرجا می-روند تا این که به استدیوم ملی شیلی و مرده خانه ها میرسند. در استدیوم ملی هزاران فرد در حالت فجیع زندانی بوده و مرده خانه ها مملو از اجساد زندانیانی اند. آنان در این میان جسد فرانک تروجی را نیز می‌یابند.

پس از مدت‌ها تلاش، اید و بیت هارمن میدانند که چارلز کشته شده است. یکی از کارمندان «بنیاد فورد» برای اید میگوید که خبرنگار امریکایی‌ای را دیده است که پس از بازداشت و شکنجه توسط عساکر شیلیایی به قتل می‌رسد. پدر هارمن ضمن جستجوی پسرش، به جنایات دولت خونخوار پینوشه علیه شهروندانش و نقش مسقیم دولت امریکا در سفاکی‌ها نیز پی میبرد. یکی از پولیسهای متقاعد شیلی، در جریان صحبت با اید و بیت هارمن میگوید: «ناممکن است که چارلز بدون امر دولت امریکا به قتل رسیده باشد چون این عساکر نوکر امریکا هستند و آنقدر جرئت ندارند که بدون فرمان امریکا چنین اقدامی نمایند.»

پدر هارمن که شدیدا از یافته‌های خویش نگران بوده و بخاطر دخالت در کودتا و قتل هارمن با مقامات کشورش گفتگوهای تندی انجام می‌دهد، در انتقال جسد پسرش به امریکا نیز با مشکلاتی مواجه می‌شود که شش ماه طول کشیده و در نتیجه قابل کالبدشکافی نمی‌باشد.

اجساد قربانیان
صحنه‌ای از فلم گمشده که اجساد قربانیان کودتای پینوشه در یک مرده خانه را نشان میدهد

پس از برگشت به امریکا، اید هارمن برای گرفتن انتقام خون پسرش به مبارزه ادامه میدهد و علیه هنری کیسنجر که از ١٩٦٩ الی ١٩٧٥ رئیس شورای امنیت ملی و بین سال‌های ١٩٧٣ الی ١٩٧٧ وزیر امور خارجه امریکا بود اقامه دعوا می‌کند ولی محکمه از ثبت این دعوا ابا می‌ورزد.

تحقیقات بعدی نشان میدهد که چارلز هارمن در جریان سفرش به شهر ساحلی «بینیا دیل مار» اسناد زیادی را از مداخله مستقیم دولت امریکا به دست آورده و بنابر نبود نظام مواصلاتی با «ری‌ایی. دیویس»، تورن قوای بحری امریکا و مسئول گروه نظامی امریکا در شیلی، آشنا شده و در موترش به سانتیاگو برمیگردد. چارلز هارمن قبل از ناپدید شدن در مورد قتل رینی شنایدر، لوی درستیز شیلی و حامی دولت قانونی سلوادور، تحقیقات می‌نماید. دیویس این نکته را دریافته در مورد چارلز هارمن و فرانک تروجی به سازمان استخباراتی شیلی اطلاع میدهد. بالاخره چارلز پس از دستگیری و انتقال به استدیوم ملی شیلی با کلاشینکوف به قتل می‌رسد و در کنار دیوار همان ساختمان دفن میگردد.

در ٢٠٠١، قاضی شیلیایی به نام خوان گوزمن تاپیه قضیه مرگ چارلز هارمن را پیگیری کرد و هنری کیسنجر را از جمله متهمان اصلی قرار داده و خواهان استرداد او به شیلی شد ولی دولت امریکا هیچ اعتنایی به مسئله نکرد. فرد دوم متهم، ری‌ایی. دیویس بود که به طور مخفیانه در سانتیاگو زندگی می‌کرد و در می ٢٠١٣ سفارت امریکا در سانتیاگو اعلام نمود که دیویس در ٣٠ اپریل ٢٠١٣ فوت کرده است و آنان از موجودیتش در سانتیاگو آگاهی نداشته‌اند. او در سن ٨٨ سالگی همانند جنرال پینوشه به مرگ طبیعی مرد و حقیقتهای تلخی را با خود به گور برد.

به امید روزی که جنایتکاران افغانستان در عدالت محاکم مردمی رو زرد ایستاده بوده و مردم ما در مورد سرنوشت شان تصمیم بگیرند تا این که با مرگ طبیعی از این جهان بروند.

 

اجساد قربانیان
تظاهرات مردم شیلی به خاطر محاکمه عاملان کشتار و ناپدید شدن ۴۰۰۰۰ زندانی سیاسی



داونلود فلم «گمشده» از شبکه تورنت

مقالات برگزیده

مقالات رسیده

هنر و ادبیات

از صفحات تاریخ ما

تعداد مهمانان حاضر: 146 نفر