سند تاریخی: نامه لنین به شاه امان‌الله خان

امان‌الله خان با میخائیل کالنین، رئیس شورای عالی سراسری شوروی در جریان سفرش به مسکو

با کسب استقلال افغانستان، اتحاد جماهیر شوروی نخستین کشوری بود که استقلال افغانستان را به رسمیت شناخت. شاه‌ امان‌الله خان که در برابر انگلیس‌ها می‌کوشید حمایت شوروی را با خود داشته باشد، چند هیئت به آن کشور فرستاد. از جمله محمد ولی خان دروازی با نامه‌ امان‌الله خان عنوانی ولادیمیر ایلیچ لنین به مسکو سفر نمود. به گزارش روزنامه «پراودا» (١٧ اکتوبر ١٩١٩)، ولی خان دروازی به تاریخ ۱۴ اکتوبر با لنین دیدار نمود. لنین شخصا نامه امان‌الله خان را پاسخ داده به دولت نوبنیاد امانی وعده همکاری داد. متن کامل این نامه را منحیث یک سند تاریخی عینا مطابق اصل تایپ نموده به نشر می‌رسانیم:


خدمت اعلیحضرت امیر افغانستان

نامهٔ گرانبهای اعلیحضرت شما بتوسط جناب فخامت نصاب محمد ولی خان سفیر فوق‌العاده آن اعلیحضرت رسید و از مراسم تحیت شما و تقدم در برقرار کردن روابط دوستی فیمابین دو ملت بزرگ روس و افغان باظهار مراتب تشکر خود مبادرت مینمایم.

از اولین روزی که ملت افغان برای تحصیل استقلال خود در نهایت جلالت آغاز مبارزت نمود حکومت کارگران و کشاورزان روسیه ترتیب تازهٔ کارها را در افغانستان فوراً شناخته استقلال کامل افغانستان را رسماً تصدیق نمود و برای برقرار کردن روابط مستحکمه و دائمه میان مسکو و کابل سفیر خود را روانهٔ افغانستان کرد. امروز افغانستان آبادان در تمام جهان یگانه دولت مستقل اسلامی میباشد و بحکم قضا و قدر ملت افغان برگزیده شده است که وظیفهٔ بزرگ تاریخی را بجا بیاورند یعنی جمیع ملل اسیر شدهٔ اسلام را دور خود جمع کرده آنها را براه آزادی و استقلال رهنمائی کند.

«امروز افغانستان آبادان در تمام جهان یگانه دولت مستقل اسلامی میباشد و بحکم قضا و قدر ملت افغان برگزیده شده است که وظیفهٔ بزرگ تاریخی را بجا بیاورند یعنی جمیع ملل اسیر شدهٔ اسلام را دور خود جمع کرده آنها را براه آزادی و استقلال رهنمائی کند.»
از نامه ایلیچ لنین به شاه امان‌الله خان

حکومت کارگران و کشاورزان روسیه به سفیر خود مقیم دربار افغانستان دستورالعمل داده است که برای بستن عهدنامهای تجارتی و دوستی و غیره با حکومت ملت افغانستان داخل مذاکرات بشود. مقصود از بستن عهدنامهای مذکور نه تنها استحکام مناسبات دوستانه دو دولت بهمجوار و فائدهٔ بزرگ ایشان است بلکه مقصود آنست که ما باتفاق افغانستان برضد انگلیس که بزرگترین دولتهای حریص جهانگیری و غارتگری عالم میباشد متحداً مبارزت کنیم. دولت انگلیس چنانکه اعلیحضرت شما در نامهٔ خودتان خیلی صحیح اشاره کرده اید تا کنون از ترقی آزاد و صلحجویانهٔ‌ ملت افغان مانع بوده است و ملت افغان را از نزدیکترین همسایگانش دور کرده.

از صحبت با جناب فخامت نصاب محمد ولیخان سفیر فوق‌العادهٔ محترم اعلیحضرت شما اطلاع یافتم که اعلیحضرت شما میلی دارید در باب معاهده های دوستانه در کابل مذاکره شود و همچنین ملت افغان آرزو دارد از ملت روس برضد انگلیس معاهدهٔ حربیه دریافت کند. حکومت کارگران و کشاورزان روسیه مایل است این معاهده را بطریق اکمل به ملت افغان بدهد و علاوه بر آن میخواهد تجاوزاتی که از طرف حکومت امپراتوری سابق روسیه شده است از روی عدالت و انصاف تلافی کند. از طرف ما به سفیر اعلیحضرت شما تکلیف شده و به حکام ما در ترکستان دستورالعمل داده شده است که از برای اصلاح سرحدات روسیه و افغانستان کومسیون مختلط تشکیل داده شود تا اینکه با مراعات عدالت، انصاف و حقوق و میل اهالی مقیم در سرحدات بر خاک افغانستان توسیع داده شود. ما امیدواریم که این کومسیون با تصویب اعلیحضرت شما فوراً مشغول بکار شده مأموریت خود را با بسته شدن اتفاق‌نامه میان روسیه و افغانستان که در کابل عقد خواهد شد و در یک وقت بانجام برساند.

بموجب میل سفیر اعلیحضرت شما حکومت ما با تلگراف بی‌سیم با حکومتهای دول مجاورهٔ روسیه از برای تأمین راه سفر سفارت افغانستان بسمت اروپا و امریکا مخابره کرد و لیکن جای تأسف است که دسائس همان دولت مغرض که اعلیحضرت شما در نامهٔ محترم خود اشاره کرده‌اید مانع از اجرای نقشهٔ اعلیحضرت شما شده و سفارت افغانستان مجبور شد که راه دیگر اختیار نماید. با کمال خیرخواهی سفارت مذکور را رخصت کرده از طرف حکومت کارگران و کشاورزان روسیه به اعلیحضرت شما و به همهٔ ملت افغان سلام مخلصانه میرسانم.

امضای ایلیچ لنین
رئیس مجلس شورای کومیسرهای ملی

بتاریخ ۲۷ نوامبر ۱۹۱۹ع
مسکو – کرِنل

سند تاریخی: نامه لنین به شاه امان‌الله خان
سند تاریخی: نامه لنین به شاه امان‌الله خان

مقالات برگزیده

مقالات رسیده

هنر و ادبیات

از صفحات تاریخ ما

تعداد مهمانان حاضر: 690 نفر