رامونا، زن دستفروش که رهبر انقلابی زاپاتیست‌ها شد
- رده: از سایت‌های دیگر
- نویسنده: آناهیتا اردوان
- منتشر شده در شنبه، 17 حوت 1398
«ما ایمان داریم که موقعیت زنان تغییر خواهد کرد و روزی فرا میرسد که با زنان با احترام رفتار شود.»
«آنزمان به دموکراسی و عدالت اجتماعی دست یافته‌ایم»
«فرمانده رامونا» یک فروشندهء دوره‌گرد بود که به رهبری انقلابی، کوشا و خلاق، بدل گشت. پیکارجویی و جدیت فرمانده رامونا، شوق و شور مبارزه به ذهن‌ها را متبادر ساخت و الهام‌بخش توده‌های محروم و ستمدیده‌ی کشور مکزیک (مکسیکو) در نبرد برای پی‌ریزی جهانی دیگر گشت و آتش اشتیاق و عزم و آهنگ دادخواهی را در دل هزاران نفر، شعله‌ور ساخت. در سال ۱۹۵۹، در تزوتزیل، چیاپاس، واقع در جنوب مکزیک، به دنیا آمد. او با فروش قلاب بافی‌هایش به توریست‌ها امرار معاش میکرد. اما، با گذشت زمان متوجه شد که وضعیت بغرنج اقتصادی، بدون مبارزه بی‌وقفه، تغییر نخواهد کرد. آنزمان، بیش از شصت درصد بومیان چیاپاس به دلیل قرار نفتا (قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی) از گرسنگی در رنج بودند. رامونا به این نتیجه رسید که مرگ در پیکار بهتر از مرگ از گرسنگی است. بدین ترتیب، جهت پیشبرد اهدافش به ارتش زاپاتیست‌ها پیوست و بسرعت زبان اسپانیایی را آموخت و در راستای آگاهی‌بخشی زنان چیاپاس، تلاشی مستمر، نمود.
زاپاتیست‌ها در اول ماه ژانویه (جنوری) ۱۹۹۴، پیکار جهت فتح شهرهای بزرگ چیاپاس را، آغاز کردند. فرماندهی عملیات آزادسازی شهرها به رامونا واگذار شده بود. ماموران دولتی به‌طور وحشیانه‌ایی به رویارویی با آنان، پرداختند. با اینحال، مبارزهء بی‌امان زاپاتیست‌ها، به رهبری فرمانده رامونا، جهت سرنگونی دولت و آزادسازی زمین‌های کشاورزان ادامه یافت. افزون بر این، رامونا یکی از هفت فرمانده کمیتهء مخفی و انقلابی بومی وابسته به ارتش زاپاتیست‌ها نیز، بود.
زنان بیش از یک سوم اعضای ارتش زاپاتیست‌ها را تشکیل میدادند و اکثر آنها مسئول خیاطی، آشپزی، تدارکات سلاح و سازماندهی مردم بودند.
فرمانده رامونا در تدوین قوانین انقلابی پیرامون رعایت حقوق زنان به مثابه‌ء اصول جنبش زاپاتیست‌ها، نقش بسزایی، ایفاء کرد. زنان مطابق قوانین مذکور، از حق برگزیدن تعداد فرزند، حق برخورداری از شغل مناسب با دستمزد برابر با مردان، حق مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، حق دستیابی به مقام سیاسی و نظامی، حق بهره‌مندی از امکانات آموزشی و بهداشتی، حق انتخاب آزادانه‌ء همسر، برخوردار می‌گشتند و خشونت فزیکی، روحی-روانی و تجاوز جنسی نسبت به زنان مربوط به حقوق کیفری نیز ممنوع و مشمول مجازات، می‌گشت.
فرمانده رامونا اعتقاد داشت تا زنان به اهمیت شرکت در مبارزهء قهرآمیز و قدرتشان جهت کمالیابی تغییرات بنیادین پی‌نبرند بطور کامل از میزان توانایی و حق و حقوق خویش، آگاه نخواهند گشت. «فرا روی زنان مکزیک، هیچ راهی برای دستیابی به حقوق انسانی شان، به جز شرکت در مبارزهء چریکی وجود ندارد.» در این روند، فرمانده رامونا می‌کوشید، زنان مناطق بومی را به مبارزه جلب کند تا آنان از امکانات بهداشتی-درمانی، نگهداری فرزندانشان و شغل مناسب، برخوردار گردند.
فرمانده رامونا در سال ۱۹۹۴ به سرطان کلیه مبتلا گشت. در سال ۱۹۹۵، با جراحی پیوند کلیه توانست به زندگی ادامه دهد و تقریبآ بیش از یک دهه با سرطان مبارزه نمود. آخرین بار، سال ۱۹۹۶، در گردهمایی موسوم به «نبرد دیگر» برای انسجام نیروها و پی‌ریزی اپوزیسیونی قدرتمند در ضدیت با سیاست‌های نولیبرالیستی و امپریالیستی در مکزیک، سخنرانی کرد. او در این سخنرانی گفت:
«ما مکزیکی میخواهیم که به حقوق انسانی مان، احترام گذارد؛ ما میخواهیم برای مقام و شآن انسانی مان ارزش قائل شوند. از اینرو، اینجا گردهم آمده‌ایم و اعلام میداریم که صدای دادخواهانه‌ء جنبش زاپاتیست‌ها با صدای همه‌ء آنانی که علیه بیدادگری، تعدی و تطاول در سراسر مکزیک مبارزه میکنند، یکی است. ما اعلام میداریم که مکزیکی بدون ندای حق‌طلبانهء جنبش زاپاتیست‌ها وجود ندارد و نخواهد داشت».
شرکت‌کنندگان در خاتمهء سخنرانی فرمانده رامونا، در مکزیکو سیتی فریاد زدند:« رامونا، رامونا، زنده‌باد فرمانده رامونا».
از سرنوشت فرمانده رامونا پس از حضور در گردهمایی مزبور و واپسین سخنرانی‌اش، تا صدور گزارشی مبنی بر مبارزه و تلاش پیگیر وی به مثابه‌ء یک چریک انقلابی و استراتژیست نظامی، اطلاعی در دست نبود. در بخشی از گزارش یادشده اعلام شد: «فرمانده رامونا در مسیر رسیدن به بیمارستان به دلیل نارسایی کلیوی، در ۶ ژانویه‌ء ۲۰۰۶، پس از یک عمر پیکار بی‌نظیر و قهرآمیز علیه بی‌عدالتی، چشم از جهان فرو بست.»
مشخصات شخصی فرمانده رامونا، پیش از پیوستن به جنبش انقلابی زاپاتیست‌ها، هرگز فاش نگردید.
برگرفته از کتاب «زنان انقلابی»، آناهیتا اردوان
