به سوی پایان نظام اردوغان

نویسنده: تی یری میسان | مترجم: حمید محوی
منبع: ولترشبکه، ۱۵ جون ۲۰۱۵

به سوی پایان نظام اردوغان
رجب طیب اردوغان اسلامگرا پس از سوء قصد علیه شاهزادۀ سعودی بندر بن سلطان که موجب خارج ساختن او در سال ٢٠١٢ از صحنه شد، جانشین این شاهزاده شد و به مقام رهبر ارکستر تروریسم بین المللی ارتقاء یافت. او در سال ٢٠١٤ جانشین قطر شد که می بایستی از پدرخواندگی براداران مسلمان چشم پوشی کند، و بر این اساس اردوغان رهبری حقیقی این گروه اسلامگرا را به عهده گرفت. مسرور از پیروزی هایش، تصور کرد که از این پس برای ایالات متحده فردی اجتناب ناپذیر و ضروری خواهد بود، و با چنین تصوری قواعد ناتو را زیر پا گذاشت و قرارداد ترکیش استریم (Turkish Stream) را با روسیه امضا کرد.

تی‌یری میسان از دسامبر ٢٠١٤ سقوط رجب طیب اردوغان را پیشبینی کرده بود در حالی که تمام مفسران بین‌المللی روی پیروزی او در انتخابات قانونگذاری پافشاری می‌کردند، در اینجا به بررسی کارنامۀ رئیس جمهور ترکیه باز می‌گردد. در این نوشته، او مناسبات حزب عدالت و توسعه با گروه برادران مسلمان (اخوان المسلمین) و نقش اردوغان در همآهنگ سازی تروریسم بین‌المللی را پس از سوء قصد علیه شاهزادۀ سعودی بندر بن سلطان مورد بررسی قرار می‌دهد.


شکست در انتخابات قانونگذاری

نتایج انتخابات قانونگذاری ترکیه نه تنها طرح های رجب طیب اردوغان را به مخاطره می اندازد که از هم اکنون خود را به عنوان سلطان تازه ای احساس می کند، بلکه قدرت حزب او یعنی حزب عدالت و توسعه را نیز تهدید می کند.

هر سه حزب دیگر (حزب حرکت ملی – محافظه کار، حزب جمهوری خواه خلق – سوسیالیست، و حزب سیاسی ترکیه – چپ) اعلام کرده اند که با حزب او ائتلاف نخواهند کرد و بر عکس می خواهند ائتلافی از احزاب خودشان تشکیل دهند. در صورتی که تا ٤٥ روز آینده به چنین ائتلافی دست نیابند، یا باید تشکیل ائتلاف دولتی را به سوسیالیست ها واگذار کنند — ائتلافی که حزب عدالت و توسعه مخالفت خود را با آن اعلام کرده است — یا دوباره انتخابات قانونگذاری برگزار کنند.

این سناریو مانند نتیجۀ انتخابات هنوز از دیدگاه تقریباً تمام مفسرین سیاسی تا همین ٧ ژوئن هنوز نامحتمل بنظر می رسید. با این وجود، اردوغان با امضای قرارداد اقتصادی (ترکیش استریم) با ولادیمیر پوتین برای مقابله با مجازات هائی که اتحادیۀ اروپا برای روسیه به اجرا گذاشته است، قواعد نانوشتۀ ناتو را زیر پا گذاشت. اردوغان با چنین کاری به هدف شمارۀ یک برای واشنگتن و بروکسل تبدیل شد. در نتیجه، ایالات متحده به شکل گسترده و با نفوذ مخفیانه در اردوی انتخاباتی برای سرنگونی حزب عدالت و توسعه می کوشد.

برای این انتخابات، اردوغان برآن بود تا از ٥٥٠ کرسی ٤٠٠ کرسی را از آن خود سازد. در واقع، برای به تصویب رساندن قانونی که تمام قدرت قانونگذاری را به او واگذار کند، امیدوار بود ٣٧٦ کرسی را بدست آورد. یا می توانست به ٣٣٠ کرسی بسنده کند، یعنی موردی که به او اجازه می داد به رفراندم مراجعه کند و بر این اساس می توانست با اکثریت ساده طرح قانونی را به تصویب رساند. به هر صورت، او به ٢٧٦ کرسی برای در اختیار گرفتن اکثریت پارلمانی نیازمند بود، ولی ٢٥٨ کرسی را بدست آورد، یعنی تعدادی که برای حفظ قدرت به تنهائی کافی نخواهد بود.

حاکمیت حزب عدالت و توسعه از سال ٢٠٠٢ از یکسو به واسطۀ نتایج خوب اقتصادی و از سوی دیگر به دلیل اختلاف بین اپوزیسیون هایش ممکن گردید. ولی اقتصاد ترکیه در حال فروپاشی به سر می برد : میزان رشدی که طی ده سال به نزدیکی ١٠% رسیده بود با جنگ علیه لیبی و سپس در عملیات مخفی علیه سوریه دچار ریزش شد و سقوط کرد. در حال حاضر میزان شد در حد ٣% است که می تواند خیلی به سرعت به زیر صفر تنزل کند. به شکل کاملاً ناگهانی بی کاری به ١١ % رسید. این جنگ ها علیه هم پیمانان ترکیه و همکاران اقتصادی ضروری تأثیر گذار بود. در مورد اختلاف بین اپوزیسیون، رابطۀ سازمان سیا که در گذشته با آنها مخدوش شده بود، سیا با عجله در حال ترمیم مناسباتش با این اپوزیسیون است.

با توجه به بسیاری از نارضایتی هائی که قدرت گرائی اردوغان به وجود آورد موضوع به سادگی روشن بود. اتحاد اپوزیسیون از ژوئن ٢٠١٣ ، طی تظاهرات «تقسیم گزی» از پائین تشکیل شد. ولی جنبش یا شکست روبرو شد زیرا در آن دوران اردوغان از سوی واشنگتن پشتیبانی می شد، و به این علت که در حد یک خیزش خیابانی باقی ماند. در آن دوران، تظاهرات علیه طرح خانه سازی راه افتاد ولی عمدتاً علیه دیکتاتوری برادران مسلمان و جنگ علیه سوریه بود.

با توجه به این امر که چنین جنبشی قادر به سرنگونی حزب عدالت و توسعه نشد، این حزب تصور می کرد که سرنگون ناپذیر است و بر آن شد تا با اقتدار برنامۀ اسلام گرایش را به اجرا گذارد (رو سری برای زنان، ممنوعیت زندگی مشترک برای مجردهای دو جنس مخالف و غیره). با این حساب، ناگهان تصویر سلطان تمام عیار با افشای بزهکاری در خانوادۀ او مخدوش شد. در فوریه ٢٠١٤ در یک مکالمۀ تلفنی رهگیری شده می شنویم که اردوغان به پسرش سفارش می کند که پیش از بازرسی پلیس ٣٠ میلیون دلار نقد را پنهان کند.

تمام این موارد بی آن که از تصفیۀ طرفداران هم پیمان قدیمی اش فتح الله گولن بگوئیم، یا از اعلام محکومیت به حبس برای بسیاری از ژنرال ها، وکلا و روزنامه نگاران، به فراموشی سپردن وعده هائی که به کردها داده بود، و یا اقدام به بنای بزرگترین کاخ ریاست جمهوری جهان.


کاخ ریاست جمهوری اردوغان

چنین شکستی حاصل سیاست خارجی او بود

شکست رجب طیب اردوغان از تصمیم های او در مورد امور داخلی منشأ نمی گیرد بلکه مستقیماً حاصل سیاست خارجی او می باشد. نتایج استثنائی در عرصۀ اقتصادی که به نخستین سال های او باز می گردد بی آن که به شکل مخفیانه از سوی ایالات متحده پشتیبانی شود ممکن نمی شد، زیرا آمریکا بر آن بود تا او را به جایگاه رهبر جهان اهل سنت ارتقاء دهد. موفقیت های اقتصادی در سال ٢٠١١ به دلیل همراه شدن آنکارا در عملیات تخریب جمهوری عرب لیبی که دومین همکار اقتصادی ترکیه بود متوقف شد. ترکیه پیوندهای تاریخی ا ش را با قبیلۀ مصراته تمدید کرد که عموماً از آغدامها تشکیل شده یعنی یهودی های ترکیه که به اسلام گرویده و در قرن هجدهم و نوزدهم به لیبی مهاجرت کردند.

ترکیه آگاه بود که با حمله به لیبی بازار بسیار مهمی را از دست خواهد داد، ولی امیدوار بود که با برادران مسلمان در رأس دولت تونس قرار گیرد و سپس احتمالاً در لیبی، مصر و سوریه نفوذ کند. در واقع این طرح در سال ٢٠١٢ در مورد دو دولت تونس و لیبی عملی گردید ولی دوام نیاورد.

آنکارا درگیر جنگ علیه سوریه شد. ناتو در خاک ترکیه ستاد فرماندهی را برای همآهنگ سازی عملیات بر پا کرد. طی نخستین جنگ (جنگ نسل چهارم) از فوریه ٢٠١١ تا گردهمآئی ژنو در ژوئن ٢٠١٢، ناتو مبارزان القاعده را از لیبی به ترکیه منتقل می کرد به شکلی که بتواند « ارتش آزاد سوریه» را تشکیل دهد. اردوغان به تدارک پشت جبهۀ استتار شده به نام «اردوگاه پناهندگان» خشنود بود در حالی که نشریات کور غربی در چنین رویدادهائی چشم انداز « انقلاب دموکراتیک» را در راستای «بهار عرب» ترسیم می کردند.

در ژوئن ٢٠١٢ پیروز انتخاباتی برادران مسلمان در مصر می توانست به این تصور دامن بزند که اتحادیۀ برادران مسلمان آیندۀ درخشانی خواهند داشت. بر این اساس اردوغان طرح هیلاری کلینتون، ژنرال دیوید پترائوس و فرانسوآ هولاند را برای راه اندازی مجدد جنگ علیه سوریه پی گیری کرد ولی این بار بر اساس الگوی نیکاراگوئه. موضوع دیگر پشتیبانی از عملیات مخفیانۀ ناتو نبود بلکه می بایستی نقش مرکزی در متن جنگی کلاسیک در گسترۀ وسیعی را به عهده گیرد.


رجب طیب اردوغان، همآهنگ کنندۀ تروریسم بین‌المللی

ابو محمد
١٦ آوریل ٢٠١٤ نشریات ترکیه عکسی از ابو محمد یکی از افسران ارشد داعش منتشر کردند که در رویاروئی علیه ارتش عرب سوریه در اذلب زخمی شده بود و سپس سازمان اطلاعات و امنیت ملی به ترکیه منتقل شده و در یکی از بیمارستان های دولتی ختای با پول مالیات دهندگان ترکیه تحت مداوا قرار گرفت.

در ژوئیه سال ٢٠١٢ وقتی محور مقاومت به کشتار اعضای شورای امنیت ملی سوریه واکنش نشان داد و بر آن شد تا شاهزاده سعودی بندر بن سلطان را به قتل رساند، رجب طیب اردوغان فرصت را برای خود غنمیت شمرد تا رهبریت تروریسم بین المللی را از عربستان سعودی به ترکیه منتقل کند.

طی دو سال بیش از ٢٠٠٠٠٠ مزدور مسلح از چهار گوشۀ جهان به ترکیه آمدند تا متعاقباً به جهاد طلبان سوریه بپیوندند. سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه ساز و کار گسترده ای را برای انتقال اسلحه و پول به هدف تغذیۀ جنگ راه اندازی کرد که عموماً توسط قطر تأمین می شد و سازمان سیا نیز بر آن نظارت داشت.

اردوغان سه اردوگاه برای تمرین نظامی القاعده در خاک ترکیه ایجاد کرد، در شانلی اورفه در مرز سوریه، در عثمانیه (در کنار پایگاه ناتو در انجیرلیک) و در قرامان (نزدیک استانبول)، و آکادمی تروریسم را بر اساس سنت و روش های مکتب آمریکائی ها سازماندهی کرد.

پلیس و دادگستری ترکیه نشان داده اند که رجب طیب اردوغان، مانند معاون رئیس جمهور قدیمی آمریکا دیک چنی، یکی از دوستان شخصی یاسین القادی (یاسین القاضی- نام این فرد ممکن است بفارسی به شکل دیگری نوشته شود) بانکدار القاعده است.

در هر صورت بر این اساس است که اف بی آی و سازمان ملل متحد نام او را تا پیش اکتبر ٢٠١٢ در فهرست تروریست های بین المللی به ثبت رسانده بودند. طی دورانی که او در سر تا سر جهان به عنوان تروریست تحت تعقیب بین المللی بود، یاسین القادی (یا یاسین القاضی) به شکل مخفیانه با هواپیمای شخصی به آنکارا رفت و آمد می کرد. نکهبانان نزدیک اردوغان از او در فرودگاه استقبال می کردند، البته با از کار انداختن قبلی دوربین های حفاظتی.

١٨ مارس ٢٠١٤ یک نوار ضبط شده در یوتوب صدای محمد کاراتاس مدیر ترکیش ایرلاینز را پخش کرد که نزد یکی از مشاوران اردوغان، مصطفی وارناک شکایت می کرد که شرکت هوایی او از سوی دولت برای انتقال مخفیانۀ اسلحه به بوکو حرام در نیجریه مورد استفاده قرار گرفته است. مقام عالی رتبه نگران نقض قوانین بین المللی نبود ولی تأسف می خورد که این سلاح ها ممکن است برای کشتار نه تنها مسیحیان بلکه برای کشتار مسلمانان نیز به کار برده شود.

١٤ مه ٢٠١٤، سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه با قطار ویژه برای داعش تعدادی جنگ افزار سنگین و وانت بار تویوتای نو که جزء هدایای عربستان سعودی بود فرستاد. امارات اسلامی که در آن دوران چند صد نفر بیشتر نبودند، ظرف یک ماه به ارتش چند ده هزار نفری تبدیل شد و عراق را به تسخیر خود درآورد.

طی چهار ماه آخر سال ٢٠١٤، ترکیه مانع کمک های کردهای حزب کار کردستان برای کردهای کوبانه شد در حالی داعش به این شهر حمله کرده بود. ولی بر عکس، بسیاری از روزنامه نگاران تأیید کرده اند که جهاد طلبان با آزادی تمام می توانستند از مرز ترکیه عبور کنند.

١٩ ژانویه ٢٠١٥، ژاندارمری به درخواست دادگستری یک محمولۀ اسلحه به آدرس داعش را توقیف کرد. با این وجود با کشف این موضوع که محموله زیر نظارت مأموران سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه قراردارد، آن را از توقیف آزاد کردند. در ادامه این رویداد، مقامات دادگستری و سرهنگ ژاندارمری به اتهام «خیانت» بازداشت شدند. طی بازجوئی در دادگاه، یکی از قضات موضوع ارسال ٢٠٠٠ کامیون اسلحه برای داعش را افشا کرد.

ستون فقرات نظام تروریستی ترکیه در سال ٢٠٠٧ به سادگی قابل شناسائی است، آکادمی نظامی وست پوینت (West Point) نشان داده است که مأموران امارات اسلامی در عراق متعلق به القاعده در لیبی بوده اند. همین مزدوران مسلح برای سرنگونی معمر قذافی در سال ٢٠١١ وارد کارزار شدند.، سپس برای تشکیل ارتش آزاد سوریه (که به میانه رو نیز شهرت دارند) به خدمت گرفته شدند. اعضای سوری در امارات اسلامی در عراق القاعده در سوریه را تشکیل دادند (یعنی جبهۀ النصره). وقتی جبهۀ النصره به عنوان «داعش» نامگذاری شد، بسیاری از مبارزان لیبیائی و سوری به بطن امارات اسلامی در عراق پیوستند و سپس کادرهایشان را به بوکو حرام (نیجریه) فرستادند.


شرکت رسمی ترکیه در منازعه

مهدی ال هراتی و اردوغان
مهدی ال هراتی با دو ملیت لیبیائی و ایرلندی. در ژوئن ٢٠١٠ عکس او در حال سپاسگذاری از اردوغان که برای ملاقات او به بیمارستان آمده بود، پس از بازداشت او روی کشتی آزادی توسط اسرائیل، رویدادی که صفحۀ اول روزنامه را به خود اختصاص داد. وقتی خانۀ او در ایرلند مورد سرقت قرار گرفت (ژوئیه ٢٠١١) کشف شد که او مقدار بسیار زیادی پول نقد در اختیار داشته که سازمان سیا برای کمک به سرنگونی رهبر لیبی به او پرداخته بوده است. او بریگاد طرابلس، یکی از یگان های القاعده که توسط افسران فرانسوی سازماندهی شده بود و از سوی ناتو مأموریت گرفته بود که هتل ریکسوس را در اختیار بگیرد که به پناهگاه طرفداران قذافی تبدیل شده بود و به همین گونه سوء قصد به جان تی یری میسان (اوت ٢٠١١). به فرمان عبدالحکیم بلحاج و به همراهی چندین هزار مبارز لیبیائی در نوامبر ٢٠١١ برای تشکیل ارتش آزاد سوریه و به حساب فرانسه به سوریه آمدند. سپس، او ارتش خصوصی دیگری به نام گردان امت را به وجود آورد و فرماندهی آن را نیز خود او به عهده گرفت و مجدداً در پایان ٢٠١٢ به زیر پرچم ارتش ازاد سوریه بازگشت. در بازگشت به لیبی، به عنوان شهردار طرابلس برگزیده شد (اوت ٢٠١٤) وقتی کشور بین دو دولت تقسیم شد، یکی در طرابلس به پشتیبانی ترکیه و دیگری در طبرق به پشتیبانی مصر و امارات.

ترکیه منافع بزرگی از جنگ علیه لیبی به دست آورد. ابتدا، با سازماندهی غارت گنجینه ها و آثار باستانی. بازار رسمی در انتاکیه برای کلکسیونرهای جهان بر پا شد تا بتوانند قطعات دزدیده شده را خریداری کنند و یا قطعاتی را برای آینده سفارش دهند که برای آنها به سرقت ببرند. سپس با تاراج صنایع در حلب، پایتخت اقتصادی سوریه. اتاق بازرگانی و صنایع حلب نشان داده است که چگونه کارخانه ها و ابزارهای ماشینی را دائماً پیاده می کردند و تحت نظارت سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه به ترکیه انتقال می دادند. سوری ها به دادگاه شکایت کردند، ولی وکلای ترکیه توسط دولت اردوغان بازداشت شدند و هنوز در زندان به سر می برند.

ارتش ترکیه مدت ها نیروهای ویژۀ خود را به سوریه می فرستاد و جندین سرباز ترکیه نیز به اسارت ارتش عرب سوریه درآمدند. با این وجود، ترکیه ستاد مشترک همآهنگ سازی حمله به دهکدۀ معلولا در سپتامبر ٢٠١٣ را به عهده داشت. دهکده ای که هیچ ارزش استراتژیکی نداشت ولی قدیمی ترین محل آئین مسیحیت جهان بود. به ویژه در مارس ٢٠١٤، ارتش ترکیه برای اسکورت جهاد طلبان جبهۀ النصره وارد خاک سوریه شد و ارتش اسلام (طرفدار سعودی ها) را تا شهر ارمنی نشین کسب همراهی کرد که مأموریتشان کشتار ساکنانی بود که پدربزرگ ها و مادر بزرگ هایشان در گذشته طعمۀ کشتار عامی شده بودند که عثمانی ها به راه انداختند. جای شگفتی ندارد که فرانسه و ایالات متحده با محکوم ساختن این تجاوز توسط شورای امنیت مخالفت کردند. سپس، ارتش ترکیه بارها وارد خاک سوریه شد ولی بدون اینکه به نبرد دیگری مبادرت کند.


سنگینی جنایات رجب طیب اردوغان

هاکان فیدان
آموزش دیده در ایالات متحده، هاکان فیدان مأمور رابط بین ستاد فرماندهی ناتو و ترکیه طی جنگ کوزووو در سال ١٩٩٨ بود. مرد مورد اعتماد رجب طیب اردوغان، او در سال ٢٠٠٣ به عنوان مدیر آژانس همکاری های بین المللی و توسعه برگزیده شد، آژانسی که به توسعۀ مناسبات با ترک زبانان آسیای مرکزی می پردازد و از حزب التحریر پشتیبانی می کند (شاخه ای از برادران مسلمان که در درۀ فرغانه اردوگاه تروریستی ایجاد کرده است). در سال ٢٠٠٧، وارد کابینۀ نخست وزیر وقت اردوغان شد و به نمایندگی در آژانس بین المللی انرژی هسته ای برگزیدند. در سال ٢٠١٠ او به ریاست سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه انتخاب شد. او اردوگاه های جهاد طلبان را در ترکیه و به همین گونه تدارکات آنها را در سوریه سازماندهی کرد، به انضمام داعش. خصوصاً او تلاش کرد تا ایالات متحده را به جنگ علیه سوریه تشویق کند، و با همین هدف بود که حملۀ شیمیائی در غوطه را سازماندهی کرد تا متعاقباً آن را به رئیس جمهور بشار اسد نسبت دهد (اوت ٢٠١٣). پس از امضای توافق ترکیش استریم با روسیه، با اردوغان اختلاف پیدا کرد و اسستعفا داد، ولی ٩ مارس ٢٠١٥ از شرکت در انتخابات قانونگذاری امتناع کرد و به پست ریاست سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه باز گشت.

نشریات ترکیه به شکل گسترده جنایات دولت اردوغان را افشا کرده اند، جرایانی که قاطعانه مردم علوی (نزدیک به علوی ها) و کردها را با او بیگانه ساخته است. علوی ها به شکل گسترده از حزب جمهوری خواه خلق دفاع می کنند و کردها از حزب دموکراتیک خلق ها. ولی برای سرنگون سازی سلطان جدید کافی نبود.

اشتباهی که در ١ دسامبر ٢٠١٤ روی داد، این بود که اردوغان قرارداد عظیم اقتصادی با رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین به امضا رساند، که به اشتباه او را به عنوان تزار و به عنوان الگو تصور می کند. شاید از این موضوع بیم داشت که ایالات متحده وقتی که سوریه سقوط کند، با او همان رفتاری را پیشه کند که پس از مستهلک شدن نیروی ایران با صدام حسین در پیش گرفت. امروز با ادعای بازی روی دو زمین شرق و غرب، اردوغان پشتیبانی خدشه ناپذیر سازمان سیا را که از سال ١٩٩٨ با خود داشت را از دست داده است.


سیر تحولی رجب طیب اردوغان

در سپتامبر ٢٠١٢، رجب طیب اردوغان، فرانسوآ هولاند و لوران فبیوس طرح تبانی برای سوء قصد به جان رئیس جمهور بشار اسد را به اجرا گذاشتند. این عملیات با شکست مواجه شد.
در سپتامبر ٢٠١٢، رجب طیب اردوغان، فرانسوآ هولاند و لوران فبیوس طرح تبانی برای سوء قصد به جان رئیس جمهور بشار اسد را به اجرا گذاشتند. این عملیات با شکست مواجه شد.

در دوران بلوغ، اردوغان می خواست به حرفۀ فوتبال بپردازد. مدیر، شخصیت برجسته، او در خیابان به عنوان سر دستۀ یک گروه بزهکار زندگی می کرد. او به سرعت به گروهی به نام (Millî Görüş) می‌پیوندد (به شکل تحت الفظی یعنی نگرش ملی که باید در متن سانسور شده آن را درک کنیم، « اسلام سیاسی») متعلق به نجم الدین اربکان که برنامۀ او اسلامی سازی جامعه بود. او در گروه راست افراطی علیه کمونیسم مبارزه می کرد و در تظاهرات مختلف علیه یهودی ها و علیه ماسون ها شرکت داشت.

سال ١٩٩١ در پارلمان برگزیده شد، ولی به دلیل کودتای و فشاری که روی اسلام گرایان وجود داشت از پست خود محروم شد. در سال ١٩٩٤ به عنوان شهردار استانبول انتخاب شد، او در این پست بی آن که نگرش اسلام گرای خود را تحمیل کند انجام وظیفه کرد. ولی وقتی حزب او ممنوع شد، او را بخاطر خواندن یک قطعه شعر پان ترکیست در سخنرانی هایش محکوم شد، و پس از گذران ٤ ماه حبس، نامزدی او را نیز در انتخابات نیز ممنوع اعلام کردند.

هنگام آزادی اش، مدعی شده بود که با اشتباهات گذشته متارکه کرده. در نتیجه با ایجاد انشعاب در جنبش نجمد الدین اربکان از گفتار ضد غربی کناره گیری کرد. به کمک سفیر ایالات متحده، او حزب عدالت و توسعه را ایجاد کرد، حزبی که در عین حال اسلام گرا و آتلانتیست بود و دوستان دیدگاه ملی (Millî Görüş)، و به همچنین طرفداران فتح الله گولن، و طرفداران قدیمی تورگوت اوزال را به عضویت آن در آورد. تورگوت اوزال یک کرد سنی مذهب بود که از سال ١٩٨٩ تا ١٩٩٣ رئیس جمهور ترکیه بود. حزب عدالت و توسعه برندۀ انتخابات سال ٢٠٠٢ شد، ولی مردود اعلام گردید. حزب او در انتخابات سال ٢٠٠٣ برنده شد، و به رجب طیب اردوغان اجازه داد که به مقام نخست وزیری برسد، و ممنوعیت های سیاسی او نیز به پایان رسید.

وقتی اردوغان به مقام ریاست جمهوری رسید فراموش کرد که دیدگاه اسلامگرای خود را تحمیل کند، او به کمک ایالات متحده اقتصاد ترکیه را گسترش داد، سپس از سال ٢٠٠٩ نظریۀ استاد احمد داووداغلو (شاگرد فتح الله گولن) را با شعار«صفر مشکل با همسایگان» به اجرا گذاشت. موضوع این بود که با یک قرن تأخیر به حل مسائلی که از دوران امپراتوری عثمانی بر جا مانده بود خاتمه داده شود. از جمله، او در سال ٢٠٠٩ بازار مشترکی به همکاری سوریه و ایران ایجاد کرد که به انفجار اقتصادی منطقه ای انجامید.


حزب عدالت و توسعه و برادران مسلمان (اخوان المسلمین)

گرچه تاریخ متفاوتی دارد، دیدگاه ملی (Millî Görüş) همواره توجه خاصی به برادران مسلمان مصری داشته است. بر این اساس آثار حسن بنان و سید قطب را ترجمه کردند.

حزب عدالت و توسعه طی جنگ اسرائیل علیه غزه ای ها در سال ٢٠٠٨-٢٠٠٩ رسماً به برادران مسلمان نزدیک شد. جریانی که موجب شد دولت اردوغان از طرح گسیل کشتی آزادی که توسط برادران مسلمان راه اندازی شده بود زیر پوشش کمک های انسان دوستانه و تحت نظارت اکید سازمان سیا پشتیبانی کند.

از نخستین روزهای بهار عرب، حزب عدالت و توسعه از راشد غنوشی در تونس، محمود جبریل در لیبی و محمد مرسی در مصر پشتیبانی کرد. حزب برای برادران مسلمان متخصصانی در زمینۀ ارتباطات سیاسی فرستاد و به آنها پیشنهاد کرد دیدگاه مشترک اسلامی خود را در کشورهایشان تبلیغ و تحمیل کنند.

نشان بارز این اتحاد، اردوغان در سپتامبر ٢٠١١ تسهیلاتی برای ایجاد شورای ملی سوریه در استانبول فراهم ساخت که فراخوانده شده بود تا دولت سوریه در تبعید را تشکیل دهد. ساخت وسازی که کاملاً زیر کنترل برادران مسلمان بود.

در سال ٢٠١٢، اردوغان در گردهمآئی حزب عدالت و توسعه از رهبران برادران مسلمان در قدرت استقبال به عمل آورد، از مصر محمد مرسی و از فلسطین خالد مشعل. به همین گونه در ١٠ ژوئیه ٢٠١٣ برای برادران مسلمان گردهمآئی برگزار کرد، که در آن یوسف ندا، محمد ریاض الشقفه (رهبر برادران مسلمان در سوریه) و راشد غنوشی شرکت داشتند. بر حسب احتیاط بود که، دوستان قدیمی دیدگاه ملی (Millî Görüş) و نه اعضای حزب عدالت و توسعه که دعوت نامه ها را فرستادند.

وقتی در سپتامبر ٢٠١٤ قطر از جنگ با عربستان سعودی اجتناب کرد و برادران مسلمان را از امارات فراخواند، اردوغان فرصت را غنمیت شمرد و شانس خود را به آزمون گذاشت و به تنها پدرخواندۀ اتحادیۀ برادران مسلمان در سطح بین المللی ارتقاء یافت.


آیندۀ ترکیه

رئیس جمهور اردوغان در کاخ با شکوه جدید به همراه ١٦ سرباز با لباس های رزمی ١٦ امپراتوری ترکیه که پیش از او فرمانروائی کرده اند.
رئیس جمهور اردوغان در کاخ با شکوه جدید به همراه ١٦ سرباز با لباس های رزمی ١٦ امپراتوری ترکیه که پیش از او فرمانروائی کرده اند.

به دلیل تسهیل است که رجب طیب اردوغان را به عنوان نئو عثمانی تلقی کرده اند. طرح او هرگز بازسازی امپراتوری نبوده بلکه خواهان ایجاد یک امپراتوری جدید با قواعد خاص خود می باشد. او تصور کرد می تواند به شکل آلترناتیو روی تعصب خلیفه (با حزب التحریر و سپس با داعش) با روی پان ترکیسم تکیه کند (درۀ گرگ ها) (یا آشیانۀ گرگ ها).

در عین حال از روی اشتباه بود که او را به عنوان سیاستمدار اقتدارگرا معرفی کردند. در واقع، او همیشه مانند یک سردستۀ گروه عمل کرده و نمی توانیم سر دستۀ باند را اقتدارگرا تلقی کنیم. او در چنین ماجرای جنایتکارانه و بزهکارانه در حین ارتکاب به عمل شناسائی شده ولی هر بار با سرکوب و بازداشت مأموران پلیس و قضاتی که قانون را به اجرا گذاشته بودند واقعیت آشکار را نفی کرد.

حتی اگر رجب طیب اردوغان با حزب حرکت ملی ائتلاف کند یا دست کم ١٨ نفر از نمایندگانش ائتلاف دولتی تشکیل دهد، حزب او مدت زیادی در قدرت باقی نخواهد ماند.

ایالات متحده برای آن که مطمئن شود که نیازی به مقابله با حزب عدالت و توسعه ندارد، می تواند انشعاب آن را با شاگردان فتح الله گولن و طرفداران دو آتشۀ رئیس جمهور تورگوت اوزال برای تشکیل حزب خودشان تشویق کند.

دولتی که جانشین حزب عدالت و توسعه خواهد شد باید فوراً زندانیان سیاسی را آزاد کند و رهبران اسلامگرای بزهکار را تحت تعقیب قرار دهد، و سپس قوانین اسلامی مختلفی را برای رضایت افکار عمومی لغو سازد. پایان بخشیدن به مداخلات ترکیه در جنگ تجاوز کارانه علیه سوریه، ولی باید انتقال جهاد طلبان را توسط سازمان سیا، از عراق و سوریه به سوی مقصد دیگری تسهیل سازد. دولت آینده به محض این که قرارداد امضا شده بین رئیس جمهور اردوغان و رئیس حمهور پوتین را زیر علامت سؤال ببرد فوراً از حمایت مالی ایالات متحده برخوردار خواهد شد.

سقوط حزب عدالت و توسعه به واپس نشینی برادران مسلمان به مقصد قطر تنها کشور مساعد برای آنها خواهد انجامید. چشم انداز تونس و لیبی را نیز باید روشن سازد و برای صلح در سوریه و مصر گام های امیدوار کننده‌ای بردارد.

مقالات برگزیده

مقالات رسیده

هنر و ادبیات

از صفحات تاریخ ما

تعداد مهمانان حاضر: 211 نفر