- توضیحات
- لیکونکی: د افغانستان د همبستګۍ ګوند
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
مخکی مو هم زموږ د خلکو ستر بچیانو څخه د سیدکمال خان په اړوند مطلب او د هغه د محاکمی د لړۍ ځینې برخی راوړی دی. او دا یی د ویاړلی ژوند څخه ځنی نور ټکې:
د عبدالخالق د میړانی په اړه چې چوپړ نادر یی د تاریخ ډیران ته واستاوه ټول پوهیږی خو د سیدکمال خان په اړوند چې د خالق څخه شاوخوا څلور میاشتی مخکې یی، د جلاد نادر ورور(محمد عزیز) په برلین کې د خپلو کړنو په سزا ورساوه، لږ ویل شوي دي. د سیدکمال څخه په الهام اخیستنی سره وه چې اتل عبدالخالق د دی په ویلو سره «چی شهید سیدکمال او محمد عظیم خان د مار لکې پرې کړه، دا مهال زما دنده ده تر څو خپله مار ووژنم» د غدارې کورنۍ یو لوړ پوړي چارواکي ژوند ته یی د پای ټکی کیښود.
- توضیحات
- لیکونکی: بهروز پویان
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
د افغانستان په مشروطیت غورځنګ کې بیشمیره ملی او هیوادپاله شخصیتونو شتون درلود چې د خپلواکۍ لاس ته راوړلو لپاره یې پرله پسی هڅی کړی دی او د خپلو وینو په قربانولو سره یې د خپلواکۍ، عدالت او دموکراسی بیرق اوچت او رپانده ساتلې دی. خو د څو لسیزو په لړ کې د لاسپوڅو او زلنده حکومتونو په واکمنۍ سره د دوې څخه ډیری هیر شوی دی او پر ځای یې د ولس د بدمرغۍ عاملان د «اتلانو» په څیر ښودل شوی دی.
- توضیحات
- لیکونکی: د افغانستان همنستګۍ ګوند
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
د «افغانستان همبستګې ګوند» زموږ د هیواد د تاریخ ریښتینو اتلانو او انقلابی څیرو معرفی کول د خپلو اړینو دندو څخه ګڼی، د خپلواکۍ د لارې زړورو مبارزانو څخه عبدالرحمن لودین درپیژنو چې د خپل ژوند په اوه دیرشتم پسرلې کې د بې رحمه نادرخان له خوا په دار وځړول شو هغه د سپیڅلو او زړورو روڼاندو یوه څرګنده بیلګه وه، چې خپل سر یې د خپلو هیلو په لاره کې قربان کړ او د ریښتینې مبارزی تګلاره یې موږ ته وښودله.
له همدې امله د مشروطیت دوران د پام وړ میړانو مبارزانو تاریخ بیاکتنه د نن ورځې نسل لپاره اړینه ده چې بهرني یرغلګر او د هغوي کورنې چوپړګر هڅه کوی چې د جګرو څخه دغه ستړی ولس په ګواښونکو پلمو سره لکه تسلیمطلبی، له سیاست څخه تیښته، سیاست ضد او مدنی ټولنو له لاری هغو په کراره-کراره له ملیهویت څخه خلاص او نیواک او زورواکی منلو باندی روږدي کړي.
- توضیحات
- لیکونکی: د افغانستان همبستګۍ ګوند
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
عبدالخالق د مولاداد هزاره زوی، زموږ د هیواد رښتینې اتل دی چې د نن څخه ۷۹ کاله وړاندې یې د غدار نادر شاه په توره سینه ګولۍ ښخه کړه، هغه خپل ژوند قربانی کړ خو خلک یی د هیواد د یو تن کرغیړن پادشاه له ناتاریو څخه وژغوره.
هغه په 1295 (1916) کال کې په یوه روڼاندی، بیوزله کورنۍ کې زیږیدلی. د خالق پلار، یو لوستی او خپلواکیغوښتونکې کس وو او په انګلسي، جرمني او روسي ژبو باندې یې په نسبي ډول لاسبرې درلوده ځکه چې د غلامنبی خان چرخی سره یی یوځاي اروپا ته سفرونه درلودل. دغه سفرونو مولاداد ته موکه برابره کړه تر څو خپله مفکوره او هیلې لاپسی بډایا کړی. هغه یو جذباتي او سیاسي شخصیت و او د پرمختللو او ډموکراتیکو غورځنګونو سره یې ځانګړې لیوالتیا درلودله. له همدې امله یې د عبدالخالق په وده او لارښونه که ډیري هڅي کړی دی.
- توضیحات
- لیکونکی: کاوه عزم
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
شاوخوا سل کاله مخکې شاه امان الله خان د خپل مشهور اورپایی سفر څخه د راګرځيدو سره یي، یوه لویه جرګه راوبلله چې په هغې کې د هیواد پراختیا او پرمختګ لپاره یو لړ نوي قوانین تصویب کړل. له دې سره سره چې دغه ولسپاله شاه د خلکو حالت ښه کولو لپاره او د هیواد سوکالې لپاره ښی طرحې درلودلې خو یو شمیر مرتجع ملایان او مذهبې مشران د هغه د پرمختللو کړنلارو په وړاندی خنډ وګرځيدل.
- توضیحات
- لیکونکی: نوید نابدل
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
د جنایتکاره تنظیمونو مشران، د سولې تړون کولو او په یوه شیبه کې د هغې ماتولو لپاره اوږده تاریخچه لری. په کابل کې د ډلو تر منځ د خونړیوجګړو په لړ کې، ګلبدین، ربانی، مسعود او نورو څو ځلې د خپلو پاکستانی، ایرانی او عربستانی واکدارانو په منځګړیتوب د سولې تړون لاسلیک کړ، خو د لاسلیکونو رنګ یی لا وچ شوی نه وه چې د یوبل په ستونیڅیرلو یی لاس پوری کړ.
خو کیدای شی چې ننې نسل په کعبه کې د هغوی په قرآن باندی لوړې او ژمنې کولو څخه بیخبره اوسی، په همدغه لامل مې وغوښتل چې دغه د دین سوداګرو د ښه پیژندلو لپاره، یو شمیر انځورونه او لاسوندونه تاسو ته وړاندی کړم او څرګنده کړم چې دوی په سپیڅلو ځایونو کې په خپل هیڅ سوګند او قسم باندی چې خپل ځانونه د هغه ځایونو مبلغان ګڼی، ټینګ نه دی.
- توضیحات
- لیکونکی: مریم مروه
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
میرزا فقیر احمد خان پنجشیری د شاه امانالله خان یو تن نږدی ملګرو څخه او د افغانستان نومیالی مشروطهغوښتونکو له ټولګې څخه وو چې د لسګونو نورو هیوادپالو روڼاندو په څیر د جلاد نادرخان د ناتاری قربانی شو. او د عمر تر پایه خپل ولس او فکر ته ریښتینې او وفادارو شخصیتونو څخه وو چې تل پرته له ویری د خپلو انسانی او پرمختللو عقاید لپاره جنګیده.
- توضیحات
- لیکونکی: ذکریا
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
د ۱۳۶۳ کال د تلې لسمه، د فراه ولایت د ګجګین په کلې کې د روسی یرغلګرو په وړاندی د استاذ حبیبالله خان ګجګینی په مشرتابه د افغانانو په زړورتیا سره ودریدنی څخه کیسه لری. هغه ننګیالې چې په میړانې او زړورتیا سره وجنګیدل، ژوند یی د لاسه ورکړ خو د دین او جهاد سوداګرو په واکمنې کې ورک نومې پاتې دي.
استاذ حبیبالله خان ګجګینې په ۱۳۲۵ کال کې فراه ولایت د ګجګین په کلې کی نړۍ ته سترګې پرانستلې. په ۱۳۴۱ کال کې، د هلمند په زراعت لیسه کې داخل شو او وروسته د ټولګې د لومړي زدهکونکې په توګه په ۱۳۴۴ کال کې د کابل پوهنتون زراعت پوهنځې کې داخل شو. خو د استاذ د کورنۍ ناوړه مالې وضعیت، هغه یې دي ته اړ کړ چې وروسته له یو کال څخه پوهنتون پریږدی او د «ابونصر فراهی لیسې» د ښوونکې په ډول یی دنده پیل کړه. استاذ حبیبالله تر یو مودی د ښوونکې په عنوان او وروسته تر ۱۳۵۶ کال پوری د فراه زراعت لیسې د تدریسې مرستیال په توګه فعالیت وکړ. د روسی چوپړګرو په کودتاه سره، د شینډنډ کوهک ابتدایه لری پروت ښوونځې ته تبدیل شو. د استاذ حبیبالله ستر آزادیغوښتنکې روح د روسی نیواکګرو او د هغوی کرغیړنو چوپړانو شتون ونشو زغملي، پر دي بنسټ یی د هغوي پر ضد د وسلوالی مبارزې په لور ګام پورته کړ او په ډیرو هلو ځلو سره یی مبارزو او پر هیوادمین روڼاندی سره یوځای کړل، او د ۱۳۶۱ کال په ورستیو کې د سورخاش یووالی یي طرح کړ او د څو نورو جبهو سره یی دغه تړون د ۱۳۶۲ کال په غویی میاشت کې عملی کړ. استاذ حبیبالله یی د جبهه د مرستیال او مالې مسول په توګه وګوماره. هغه ددغه یووالی نورو مبارزانو په مرسته، ځواکمنه عملیاتی او ګرځنده ډله چمتو کړه چې د فراه سیند شاته سیمه د «سورخاش ګرځنده ډلی عمومی جبهې» په نوم مشهور شوه.
- توضیحات
- لیکونکی: نوید نابدل
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
څو ورځې وړاندې د ظاهر شاه د مړینې نهمه کلیزه د «اجراییه ریاست» له خوا څخه د عبدالله، ضیا مسعود، کرزی او نورو په شتون د هغه پر قبر باندي د ګل په ایښودلو سره ولمانځل شوه. په دغه منځ کې هغه څه چې زما پام یی ځان ته راواړوه، د ظاهر شاه سره د عبدالله او د جمعیت ګوند نورو مشرنو دوه مخېتوب دی. څرنګه چې په هره برخه کې د دوی خبری او عمل ستر توپیر لری، په دغه اړوند یي هم په خپلې پخوانۍ سختدریځې موضع باندي پښې ایښی دی. د «جهاد» په لړ کې دوی او په ځانګړي توګه برهانالدین ربانی تل د ظاهر شاه څخه د «خاین»، «فاسد»، «د هیواد د ناورین لامل»، «سپو سره لوبی کونکې»، «شرابی» او...په توګه یادونه کړی یو وخت یی اعلان وکړ چې که چیری هغه هیواد ته د بیرته راتګ تکل لری، باید د محاکمه کیدلو لپاره چمتو شي.
- توضیحات
- لیکونکی: نوید نابدل
- کټګوري : د تاریخ له پاڼو څخه
پورته: جنرال رفیع د ببرک کارمل سره، لاندي: په
چهارآسیاب کې د رفیع او میرعبدالرحمن لیدنه له گلبدین سره.د افغانستان وضعیت دومره خراب او د اندیښنېوړ شوي چې اوس هماغو چې خپله د تاریخی بدمرغیو او وینو بهولو او هیوادپلورنو لاملین وو، ډګر ته را ننوتی او د «پرمختللی مبارزی» او «هیواد ژغورلو څخه» خبري کوي.
د جنرال رفیع په نوم خوسا شوی مړی چې خپل عمر یي په جاسوسۍ او وژلو کې تیر کړی دي بیا یي په سر کې د کومي کرسۍ لاس ته راوړلو فکر زیږیدلې خپلي سوړی څخه بهر راوتلې او د اعلامیې په خپرولو یي اعلان کړی: «د افغانستان کړکیچن وضعیت چی د سیالو هیوادونو له لاسوهنو څخه زیږدلي او د افغانانو وینو او زما د هیواد ویجاړول په بیه د هغوي نیابتی جګړي دوام ، زه یي نور هم هوډمن کړی یم د موقتی او ناغوښتلی لری والی په څخه تیر.... او د اوسني کړکیچن حالت څخه د خپل هیواد ژغورلو لپاره فعاله مبارزه وکړو.»
مقالی
هنر او ادبیات
د تاریخ له پاڼو څخه
مونږ 78 میلمانه آنلاین لرو